DEHB

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), yıllardır hem bilim dünyasında hem de toplum içinde tartışılan bir konudur. Ancak, hala birçok kişi için yanlış anlaşılan ve önyargılarla karşılanan bir durum olmaya devam etmektedir. Kimileri DEHB’yi “yaramaz çocuk sendromu” olarak görürken, kimileri de sadece bir disiplin eksikliği olarak değerlendirmektedir. Oysa bilim, bunun çok daha karmaşık bir nörogelişimsel bozukluk olduğunu söylemektedir.

Toplumsal Önyargılar ve DEHB’li Bireylerin Yaşadığı Zorluklar

DEHB’li bireyler, okuldan iş hayatına kadar pek çok alanda zorlayıcı deneyimler yaşayabilmektedir. Çocukluk çağında dikkat eksikliği nedeniyle başarısız damgası yiyen birçok birey, yetişkinlikte odaklanma ve zaman yönetimi problemleriyle karşı karşıya kalmaktadır. Bunun yanında, hiperaktivite ve dürtüsellik belirtileri nedeniyle toplum içinde yanlış anlaşılabilmektedirler.

Özellikle eğitim sistemleri, DEHB’li bireylerin ihtiyaçlarını göz önünde bulundurmadığında, bu bireyler akademik olarak başarısızlık hissi yaşayabilmektedirler. Öğretmenler ve ebeveynler arasında farkındalık eksikliği, bu öğrencilerin potansiyellerini tam olarak gerçekleştirmesini engellemektedir. Benzer şekilde, iş hayatında da zaman yönetimi ve organizasyon gerektiren görevler, uygun destek mekanizmaları olmadığında DEHB’li bireyler için ciddi bir engel haline gelmektedir.

DEHB ile İlgili Güncel Araştırmalar ve Eğitim Politikalarındaki Değişimler

Son yıllarda yapılan araştırmalar, DEHB’nin yalnızca çocukluk çağıyla sınırlı olmadığını ve yetişkinlikte de devam edebileceğini ortaya koyuyor. Beyin görüntüleme çalışmaları, DEHB’li bireylerin dikkat ve dürtü kontrolüyle ilgili beyin bölgelerinde farklılıklar olduğunu gösteriyor. Bu bilimsel gelişmeler, tedavi yöntemlerinde de yenilikleri beraberinde getiriyor.

Örneğin, son dönemde geliştirilen nörofeedback terapileri, bireylerin dikkat süreçlerini yönetmelerine yardımcı olmayı amaçlıyor. Ayrıca, bazı ülkelerde eğitim sistemine esnek müfredat uygulamaları ve bireyselleştirilmiş eğitim planları eklenmiştir. Böylece DEHB’li öğrencilerin daha destekleyici bir ortamda eğitim alması sağlanmaktadır. Türkiye’de de bu konuda çeşitli adımlar atılmıştır. Ancak hala birçok öğrenci destek mekanizmalarına erişimde zorluk yaşamaktadır. Özellikle EMG tabanlı nörostimülatörler de DEBH’li bireylerde etkili olabilmektedir.

DEHB’li Bireylerin Hakları ve Toplumda Destek Mekanizmaları

DEHB’li bireylerin eğitimde ve iş hayatında haklarını bilmesi büyük önem taşıyor. Türkiye’de ve dünyada DEHB’ye sahip bireyler için çeşitli yasal düzenlemeler bulunmaktadır. Örneğin, Avrupa’da bazı ülkelerde DEHB’li bireylere ek sınav süreleri veriliyor veya çalışma ortamlarında uyarlamalar yapılıyor. Türkiye’de de bireyselleştirilmiş eğitim programları (BEP) kapsamında DEHB’li öğrenciler için özel destek sağlanabilmektedir. İşverenler, DEHB’li bireyleri destekleyen stratejiler geliştirmeli ve daha kapsayıcı bir yaklaşım benimsemelidir.

Önyargılarla Mücadeleden Bilimsel Çözümlere DEHB Farkındalığı Artırmak İçin Ne Yapabiliriz?

Önyargılarla mücadelede en büyük silah, doğru bilgiye sahip olmaktır. DEHB hakkında bilimsel gerçekleri yaygınlaştırmak, bireylerin ve toplumun bu konuda bilinçlenmesini sağlayacaktır.

  • Eğitimciler, DEHB konusunda daha fazla bilgi sahibi olmalı ve ders içi uyarlamalar yapmalı.
  • İşverenler, DEHB’li çalışanların verimliliğini artıracak esnek çalışma düzenleri oluşturmalı.
  • Aileler, çocuklarının farklılıklarını anlayarak onları desteklemeli.

DEHB’li bireylerin yalnızca zorluklarla mücadelesi değil, aynı zamanda güçlü yönleriyle de tanınması sağlanmalıdır. Bu onları topluma tam anlamıyla kazandırmanın en önemli adımıdır. Unutmayalım ki, DEHB bir eksiklik değildir. Daha sağlıklı bireyler yetiştirmek için sadece farklı bir bilişsel işleyiş biçimidir ve doğru destek mekanizmalarıyla her birey potansiyelini gerçekleştirebilir.