Haftanın Gündemi
Giderek daha fazla kişi tarafından “klasik sigaraya göre daha az zararlı” olarak kabul edilen elektronik sigara, aslında kamu sağlığı açısından ciddi bir tehdide dönüşmüş durumda. Renkli tasarımları, çeşitli aroma seçenekleri oldukça ilgi çekiyor. Bu cihazlar sosyal medya üzerinden yayılan pazarlama diliyle özellikle gençler arasında popülaritesi artıyor. E-sigara nikotin bağımlılığını yeni bir biçimde gündeme taşıyor. Sağlık uzmanları ise bu “modern bağımlılık” biçiminin düşündüğümüzden çok daha tehlikeli olduğuna dikkat çekiyor.
Elektronik sigaraların piyasaya sunuluş biçimi, hedef kitlenin büyük ölçüde gençler olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Şekerli ve meyveli aromalar, cepte taşınabilir renkli cihazlar, sosyal medya fenomenleriyle yapılan tanıtımlar. Tüm bu unsurlar, gençlerin ilgisini cezbetmek için özel olarak tasarlanmıştır. Lise ve üniversite öğrencileri arasında yapılan son araştırmalarda, gençlerin büyük bir bölümünün bu ürünleri “moda” ya da “zararsız eğlence” olarak gördüğü ortaya çıkıyor. Ancak ilk bakışta masum gibi görünen bu alışkanlık, ciddi sağlık sorunlarının önünü açıyor.
Elektronik Sigara: “Zararsız Buhar” Algısı Bilimle Çelişiyor
Elektronik sigaraların duman yerine buhar üretmesi, kullanıcıda sigaradan daha güvenli olduğu algısını yaratıyor. Ancak bu buhar, yalnızca su buharı değil; içinde nikotin, propilen glikol, aroma vericiler, formaldehit ve ağır metaller gibi birçok zararlı maddeyi barındırıyor. Bu maddeler doğrudan solunum yoluyla vücuda alındığında, akciğer dokusunda geri dönüşü olmayan hasarlara neden olabiliyor. Üstelik bu kimyasalların bir kısmı, sigarada bile bulunmayan toksik özellikler taşıyor. Yani “zararsız” olarak tanımlanan bu cihazlar, aslında yeni bir kimyasal risk alanı oluşturuyor.
Yeni Nesil Tehlike Elektronik Sigara Hakkında Bilimsel Araştırmalar Alarm Veriyor
Elektronik sigaraların sağlık üzerindeki etkileriyle ilgili yürütülen araştırmalar, tabloyu daha da endişe verici hale getiriyor. New England Journal of Medicine’da 2022 tarihli bir çalışma yayımlandı. Çalışmada düzenli e-sigara kullanan bireylerin akciğer fonksiyonlarında belirgin bozulmalar saptanmıştır. Bu bireylerin bronşit, astım ve zatürre gibi solunum yolu hastalıklarına yakalanma riski, kullanmayanlara göre %30 ila %50 arasında daha yüksek. Aynı zamanda, e-sigara kullanıcılarında kalp atışlarında düzensizlik oluşturuyor. Ayrıca hipertansiyon ve hatta damarsal sertleşme gibi kardiyovasküler problemler de görülmektedir.
Türkiye’de Durum: Yasa Dışı Ama Erişilebilir
Türkiye’de elektronik sigaraların satışı resmi olarak yasak olmasına rağmen, ürünlere ulaşmak oldukça kolay. İnternet üzerinden yapılan alışverişler ve yurtdışından getirilen cihazlar, yasağı büyük ölçüde işlevsiz hale getiriyor. Bu noktada denetimlerin artırılması ve gençleri koruyacak sosyal politikaların hayata geçirilmesi gerektiği vurgulanıyor. Uzmanlara göre en büyük tehlikelerden biri de bu cihazların içeriğinin kontrolsüz oluşu. Piyasada bulunan bazı kartuşlarda insan sağlığına son derece zararlı kimyasallara rastlanıyor.
Uzman Görüşü: “Elektronik Sigarayı Bırakmak, Sigarayı Bırakmaktan Farksızdır”
Göğüs hastalıkları uzmanı Prof. Dr. Ayşe Demir, elektronik sigaralar sigara bağımlılığından kurtulmaya yardımcı olacağına dair yaygın inanışın bilimsel gerçeklikten uzak olduğunu söylüyor:
“E-sigara, tıpkı klasik sigara gibi bağımlılık yapıcı nikotin içerir. Hatta bazı cihazlarda nikotin oranı, normal sigaralardan bile yüksektir. Bu da bağımlılığın daha hızlı gelişmesine neden olur. Üstelik henüz uzun vadeli etkilerini tam olarak bilmiyoruz; ancak eldeki veriler bile ürkütücü.”
Toplumsal Farkındalık Şart
Elektronik sigara kullanımının yayılmasının önüne geçebilmek için toplumsal farkındalık büyük önem taşıyor. Okullarda bu konuda bilgilendirme programlarının yapılması, ailelerin çocuklarını e-sigara konusunda bilinçlendirmesi ve yasa dışı satışların sıkı şekilde denetlenmesi uzmanların öncelikli önerileri arasında yer alıyor. Aksi halde “daha güvenli” sanılan bu alışkanlık, gelecek nesillerin sağlığını ciddi biçimde tehdit etmeye devam edecek.
