Haftanın Gündemi
Dünya, COVID-19’un etkilerini yavaş yavaş geride bırakmaya çalışırken, virüsün yeni bir varyantı sağlık otoritelerinin dikkatini çekmiş durumda. Ancak yeni varyant, “Razor blade throat” yani “jilet gibi boğaz ağrısı” adıyla anılmaya başlandı. Bilimsel adıyla NB.1.8.1, bazı hastalarda alışılmadık derecede şiddetli boğaz ağrısına neden olmasıyla öne çıkıyor. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) verilerine göre, NB.1.8.1 varyantı şu an ülkede en yaygın ikinci COVID türü konumunda. Vaka oranlarının da yaklaşık %37’sini oluşturmaktadır. Ancak ağır hastalık ya da hastaneye yatış oranlarında belirgin bir artış gözlenmemektedir. Fakat varyantın hızlı yayılım gücü ve potansiyel semptom farklılıkları uzmanları dikkatli olmaya çağırıyor. Özellikle yüksek risk grubundaki bireyler için yeni varyant, alınması gereken önlemleri yeniden gündeme getiriyor.
NB.1.8.1 Varyantı Nedir?
NB.1.8.1, Omicron varyantından türeyen XVD.1.5.1 adlı bir rekombinant varyantın alt türü olarak sınıflandırılıyor. İlk olarak 22 Ocak 2024’te tespit edilen bu varyant, öncelikle Çin ve Asya’nın bazı bölgelerinde görülmüştür; ardından Avrupa ve Amerika’ya yayılmıştır.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), bu varyantı “izlemeye değer varyant” (variant under monitoring) olarak tanımladı. Bu tanım, varyantın daha yakından takip edilmesi gerektiğini gösteriyor; ancak şu an için ciddi bir küresel tehdit oluşturmadığı anlamına geliyor.
ABD’de Yayılım ve Etkisi
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’ne (CDC) göre, NB.1.8.1 şu anda ülkedeki ikinci en baskın varyant konumunda ve vakaların yaklaşık %37’sini oluşturuyor. New York, Illinois, Texas ve California gibi birçok eyalette görülmüş durumda.
Bu varyantın, hücrelere tutunmayı sağlayan spike (diken) proteini üzerinde bazı değişiklikler içerdiği belirtiliyor. Ayrıca, virüsün hücreye giriş kapısı olan ACE2 reseptörlerine daha kolay bağlanabildiği düşünülmektedir. Bu durum, varyantın daha bulaşıcı olabileceğini gösteriyor.
Semptomlar Neler? “Jilet Gibi Boğaz Ağrısı” Gerçek mi?
Jilet gibi boğaz ağrısı yanı sıra nelere dikkat edilmelidir?
En dikkat çeken semptom, halk arasında “razor blade throat” olarak anılan şiddetli boğaz ağrısı. Ancak uzmanlar, bu belirtinin varyanta özgü olup olmadığının henüz netleşmediğini söylüyor. COVID-19 hastalarının yaklaşık %70’inde boğaz ağrısı görüldüğü bilinmektedir. Dolayısıyla bu şikayetin, yeni varyanta özel olduğu düşünülmemektedir.
Yeni varyantın “jilet gibi boğaz ağrısı” gibi keskin belirtilerle seyretmesi dikkat çekse de, hastalığın yalnızca akut dönemiyle sınırlı kalmadığını unutmamak gerekir; zira COVID-19’un kalıcı izleri bazı bireylerde aylar süren yorgunluk, nefes darlığı ya da bilişsel sorunlar şeklinde devam edebilmektedir.
Diğer semptomlar ise hâlâ klasik COVID belirtilerini içeriyor:
- Ateş, öksürük, halsizlik
- Tat ve koku kaybı
- Baş ağrısı, kas ağrısı
- Burun akıntısı, tıkanıklık
- Mide bulantısı, ishal
Uzmanlar, NB.1.8.1’in daha ağır hastalıklara ya da hastaneye yatışlara neden olduğuna dair bir kanıt olmadığını belirtiyor. Ancak yüksek risk grubundaki bireylerin hâlâ dikkatli olması gerektiği vurgulanıyor.
Kendinizi Nasıl Koruyabilirsiniz?
- Aşı Takvimi Güncel Tutulmalı
CDC, 18 yaş üzerindeki bireylerin 2024-2025 güncel COVID aşısını yaptırmasını öneriyor. 6 ay ile 17 yaş arası çocuklar içinse ailelerin sağlık profesyonellerine danışması gerekiyor. - Temizlik ve Hijyen
Ellerin sık sık yıkanması, öksürürken ağız kapatma gibi temel hijyen kuralları halen büyük önem taşıyor. - Belirti Gösterenler Test Yapmalı
Evde kullanılabilen hızlı testler, virüsün erken tespiti için etkili. - Kapalı Alanlarda Dikkatli Olunmalı
Özellikle yaz sonu ve sonbahar başında virüs daha hızlı yayılabiliyor. Bu nedenle pencereleri açmak, kalabalık alanlardan uzak durmak ve gerekirse maske kullanmak öneriliyor.
Dr. Alok Patel: “COVID artık ölümcül olmasa da hâlâ iş gücü kaybına, başkalarının hastalanmasına ve uzun COVID gibi belirsiz risklere yol açabiliyor. Bu yüzden hâlâ dikkatli olmalıyız.”
COVID Hâlâ Bizimle
NB.1.8.1 gibi yeni varyantlar, COVID’in hâlâ hayattan tamamen çıkmadığını gösteriyor. Boğaz ağrısıyla başlayıp hızla bulaşabilen bu varyanta karşı korunmak, bireysel önlemlerle mümkün. Sağlıklı kalmak için aşılanma, temiz hava, kişisel hijyen ve dikkatli sosyal yaşam artık yaşam tarzımızın bir parçası olmalı.
